Zegar zagłady tyka…

Kraj Kwitnącej Wiśni za sprawą zróżnicowanej i wciąż żywej historii oraz kultury jest połączeniem nowoczesności i tradycji. Według danych Banku Światowego populacja Japonii liczy ok. 127 mln osób. W ciągu ostatnich 150 lat nastąpił wzrost liczby ludności, wśród głównych czynników podaje się postęp w opiece medycznej, zmianę stylu życia, a także wzrost przemysłu. Szacuje się, że ze względu na starzenie się społeczeństwa w połączeniu z niskim wskaźnikiem urodzeń w przyszłości nastąpi znaczny spadek w dół. Obecnie przeciętna długość życia jest tu najwyższa na świecie. Aż 68 tys. osób ma 100 lub więcej lat!

Jeśli interesuje cię temat starzejącego się społeczeństwa Japonii i masz ochotę poczytać materiały pochodzące z Kraju Kwitnącej Wiśni sięgnij do źródeł. Osoby nie władające japońskim mogą poprosić o pomoc w przekładzie konkretnych informacji. Zawodowy tłumacz w ekspresowym tempie dokona translacji interesujących cię artykułów, dokumentów, przepisów czy statystyk. Znajdziesz go w Biurze Tłumaczeń SuperTłumacz!

W Kraju Kwitnącej Wiśni

• Populacja: 126,451,398 mln (lipiec 2017) – tym samym kraj ten uplasował się na 11 pozycji na świecie z odsetkiem 1,7% całkowitej populacji na naszym globie,

• długa nazwa: Nihon-koku, Nippon-koku,

• krótka nazwa: Nihon, Nippon,

• nazwa: słowo Japonia pochodzi od chińskiego „Cipangu”. Zarówno Nihon jak i Nippon znaczą „tam, skąd pochodzi słońce” i często tłumaczone jest jako „Kraina Wschodzącego Słońca”,

• język: japoński,

• grupy etniczne: Japończycy (98,5%), Koreańczycy (0,5%), Chińczycy (0,4%), inne (0,6%),

• religie: szintoizm (79,2%), buddyzm (66,8%), chrześcijaństwo (1,5%), inne (7,1%),

• gęstość zaludnienia: 340, 8 osób na kilometr kwadratowy (dane z 2015 roku),

• Japonia to kraj wyspiarski, w jej skład wchodzi 6800 wysp o różnych rozmiarach. Największa część społeczeństwa żyje na wyspach Hokkaido, Honsiu, Sikoku, Kyushu i Okinawie,

• administracyjnie: 47 prefektury,

• stolicą i największym miastem Japonii oraz jedną z najpotężniejszych aglomeracji miejskich na Ziemi jest Tokio,

• główne obszary miejskie: Tokio, Osaka-Kobe, Nagoja, Kitakyūshū, Shizuoka, Sapporo,

• zamieszkanie: 94,3% mieszka w obszarach miejskich,

• wskaźnik urodzeń: -0,21% , dokładnie 7,7 urodzeń na 1000 osób,

• wskaźnik śmiertelności: 9,8 przypadków na 1000 osób.

Struktura wiekowa japońskiego społeczeństwa

Ze Statistical Handbook of JAPAN 2017 dowiadujemy się, że od XVIII do pierwszej połowy XIX wieku populacja w Japonii utrzymywała się na stałym poziomie ok. 30 mln. Zaczęła się rozwijać wraz z przybyciem do tego kraju nowoczesności. W 1926 roku osiągnęła 60 mln, a w 1967 roku przekroczyła 100 mln. Od lat 80. XX wieku zaczęła maleć.

Zgodnie ze Spisem Ludności z 2015 roku, który odnotował 127,09 mln osób, w porównaniu do 2010 roku populacja zmniejszyła się o 962,607 osób. W 2016 roku było to już o 162,000 osób mniej, dokładnie 126,93 mln.

Statistical Handbook of JAPAN 2017 zwraca też uwagę na piramidę ludności. Ta z 1950 roku pokazywała, że Japonia ma standardowy kształt o szerokiej podstawie. Jednak jej forma zmieniła się drastycznie, ponieważ zarówno wskaźnik urodzeń, jak i śmiertelności, spadł. W 2016 roku starzejące się społeczeństwo (65 lat i później) wynosiło 34,59 mln stanowiąc 27,3% całkowitej populacji.

Wyobraźmy to sobie: 1 na każde 4 osoby to babcia lub dziadek.

Według danych Statista w 2006 roku liczba osób w wieku 65 lat w górę wynosiła 20,18%, a w 2016 roku było to już 26,56%. Tym samym Japonia odnotowała 6,38% wzrost ludności w tym przedziale wiekowym. Spadła natomiast liczna najmłodszej części społeczeństwa. Osoby od 0 do 14 roku życia w 2006 roku stanowiły 13,69% populacji, a w 2016 roku było to już 12,94%. O 5,63% zmalała także grupa Japończyków w przedziale wiekowym 15-64 lata. Jeszcze 12 lat temu było to 66,13%, a w 2016 roku już tylko 60,5%.

Spoglądając na Japonię z jeszcze szerszej perspektywy – patrząc głębiej w przeszłość i dalej w przyszłość – widać jak ogromne zmiany zaszły i jeszcze zajdą w strukturze wiekowej mieszkańców tego orientalnego kraju.

Statista podaje, że w 1950 roku liczba najstarszej części społeczeństwa, czyli tej powyżej 65 roku życia, wynosiła zaledwie 4,9%. W 2015 roku było to już 26,7%. Prognozuje się, że do 2050 roku będzie to już 38,8%. Niepokojące jest jednak, że jednocześnie zmniejsza się liczba społeczeństwa młodszego rocznikowo. Osoby od 0 do 14 lat w 1950 roku stanowiły 35,4% populacji, a w 2015 roku tylko 12,7%. Natomiast o 2050 mówi się, że będzie to jedyne 9,7%. Z kolei grupa wiekowa 15-64 lata w 1950 roku liczyła 59,6%, w 2016 roku nieznacznie wzrosła do 60,6%, ale prognoza na 2050 mówi o widocznym spadku do 51,5%.

Index Mundi nieco bardziej szczegółowo rozpisał strukturę wiekową Japończyków. Dane z przełomu 2016 i 2017 roku kształtują się następujący sposób:

• 0-14 lat: 12,84%, chłopcy to 8,361,611, dziewczynki to 7,875,045,
• 15-24 lata: 9,64%, mężczyźni to 6,417,085, kobiety 5,778,904,
• 25-54 lat: 37,5%, mężczyźni to 23,435,323, kobiety 23,980,781,
• 55-64 lat: 12,15%, mężczyźni to 7,692,424, kobiety 7,665,157,
• 65 lat i więcej: 27,87%, mężczyźni to 15,397,309, kobiety 19,847,759.

Jak więc widać, ok. 25% obywateli japońskich ma ponad 65 lat. Co ciekawe, Reuters informuje, że obecnie Japonia ma ponad 68 000 osób w wieku powyżej 100 lat.

• 70-74 lat – 7, 644 mln
• 75-79 lat – 6,712 mln
• 80-84 lat – 5,269 mln
• 85-89 lat – 3,373 mln
• 90-94 lat – 1,568 mln
• 95-99 lat – 403 tys.,
• 100 i więcej – 68 tys.

Dane Statistic Bureau, czerwiec 2017

Kto ma ochotę sięgnąć po różne badania naukowe i dane opracowane przez Japończyków, tym samym te przygotowane w języku japońskim, nawet bez znajomości pisma mieszkańców Kraju Kwitnącej Wiśni może sobie poradzić. Jak? Wystarczy poprosić o pomoc zawodowego tłumacza. W biurach tłumaczeń możesz wybrać kogoś, kto najbardziej będzie odpowiadał twoim potrzebom. W szybkim czasie otrzymasz przekład z języka japońskiego na polski wszystkich interesujących cię danych.

Kraj chodzący w pieluchach

Co jednak gorsze dla przyszłości Japonii, pokolenia, które mają zastąpić osoby starsze, nie rozmnażają się. Reuters podaje, że nastąpił największy spadek płodności od 118 lat. Obecnie wynosi on -0,21%. Na 1000 osób rodzi się 7,7 dziecka. Dane z 2015 roku mówią także o tym, że przeciętna Japonka pierwsze dziecko wydaje na świat w wieku 30,7 lat. Tymczasem specjaliści szacują, że jedna kobieta powinna urodzić 2,1 dziecka, aby przełamać kurczenie się społeczeństwa.

Tak znaczy odsetek ludzi starszych, szczególnie dziewięćdziesięciolatków i stulatków, przełożył się na to, że od 2011 roku sprzedaż pieluch dla dorosłych w Japonii przewyższa sprzedaż pieluch dla niemowląt.

Trend ten odzwierciedla, jak duża jest grupa seniorów: osoby w wieku powyżej 65 lat stanowią większą grupę demograficzną niż jakakolwiek inna w Japonii.

To więzienie czy dom opieki?

• Porzuceni: Coraz częściej młodsze pokolenie przenosi osoby starsze do szpitali lub organizacji charytatywnych. Zasadniczo ich porzucają. Zazwyczaj dzieje się to z prostego powodu, nie stać ich już na opiekę.
• Więzienie jako dom opieki: Co też ciekawe, ok. 1/5 wszystkich przestępstw popełnionych w Japonii jest dokonywanych przez osoby starsze. Większość to drobne kradzieże. Wraz ze wzrostem przestępczości wśród osób starszych więzienia skutecznie przekształciły się w domy opieki. Strażnicy są przygotowywani np. do kąpania więźniów czy pomocy z założeniem ubrań.
• Śmierć w samotności: W najcięższych przypadkach mieszkania ludzi stają się ich grobowcami. Sąsiedzi dowiadują się, że umarli, gdy smród wychodzi poza ściany lokum.

W 2015 roku japońska policja poinformowała, że kraj cierpi na kryzys związany z demencją. Zginęło ponad 12 000 takich osób. Blisko 500 z nich znaleziono martwych dopiero po kilku dniach.

Dlaczego oni żyją dłużej?

Patrząc na wszelkie dane i statystyki nie ma wątpliwości co do tego, że ludzie z Krainy Wschodzącego Słońca przeżywają prawie każdego. Co na to wpływa? Dlaczego dożywają tak sądnego wieku? Nikt nie podaje na to jednoznacznych dowodów naukowych, ale w rozmowach wielu osób przewijają się dość zbieżne pomysły.

Dlaczego oni żyją tak długo?

• Jedzą warzywa

Tradycyjnie Japończycy jedzą dużo ryżu, warzyw i ryb, a także fermentowaną soję i wodorosty. Wniosek jest więc prosty – dostarczają swojemu organizmowi dużo m.in. witamin i minerałów.

• Inaczej przygotowują jedzenie

Dużo japońskich dań wymaga parowania, smażenia na ruszcie, smażenia na wolnym ogniu, gotowania na wolnym ogniu i fermentacji.

• Piją dużo herbaty

W Japonii istnieje ogromna kultura picia herbaty, a dobrej jakości japońska herbata zawiera znacznie więcej przeciwutleniaczy niż kawa.

• Jedzą świeże jedzenie

Jedzą świeże i sezonowe jedzenie. Dotyczy to nie tylko warzyw, ale ryb i innych produktów.

• Jedzą mniejsze porcje

Etykieta jest ogromną częścią życia Japończyków, a elementem zasiadania do posiłku jest ostrożne użycie pałeczek, praktyka jedzenia z małej płytki lub miseczki ryżu.

• Dużo chodzą

Częścią codziennego życia w Japonii jest dojazd do pracy. Wiąże się to z dojściem na stację, trasą, którą muszą przebyć od przystanku do firmy. Do tego jeżdżą na rowerach i dużo spacerują.

• Mają swoje poranne ćwiczenia z radiem

Nazywa się to rajio taiso. Wykonywane są codziennie rano w dużych grupach. Dzięki temu mają dużo energii, są bardziej czujni, potrafią się lepiej skoncentrować i wykazują większą elastyczność.

• Mają uniwersalną opiekę zdrowotną

Od lat 60. Japonia ma obowiązkowy system opieki zdrowotnej, który utrzymuje społeczeństwo w dobrym zdrowiu. Przeciętny Japończyk odwiedza swojego lekarza kilkanaście razy w roku w celu sprawdzenia.

• Spędzają więcej czasu poza domem

Lubią spędzać czas z przyjaciółmi poza domem, a dobre samopoczucie przekłada się na zdrowie emocjonalne.

• Dbają o czystość

Japończycy mają obsesję na punkcie czystości. W dużej mierze opiera się to na tradycji zw. z szintoizmem.

Zegar zagłady tyka?

Wskaźnik śmiertelności jest niski tak samo, jak urodzeń…Jak to wróży przyszłości Japonii?

Z czasem niskie, niezmienne współczynniki dzietności (bez dodatkowej imigracji) mogą oznaczać rzeczywiste wyginięcie.

W krótkim okresie może to oznaczać utratę 34% populacji kraju. Patrząc perspektywicznie japońscy naukowcy oszacowali spodziewaną datę wygaśnięcia życia w Japonii za pomocą zegara zagłady.

Data ta, według najnowszych wskaźników płodności, to 12 sierpnia 3776.

Przyjaciele biorą ślub z desperacji

Młodzi Japończycy bardzo dużo swojego czasu poświęcają na pracę zawodową. Przekłada się to na życie towarzyskiego, którego często po prostu nie mają. A wszystko w jednym celu – aby zarobić i nadążyć za ekonomią.

Coraz więcej z nich „wpada” na pomysł pewnego rodzaju kompromisu. Ci, którzy chcą się pobrać, umawiają się na pewnego rodzaju układy ze swoimi przyjaciółmi.

Patrząc w dłuższej perspektywie rozsądnym rozwiązaniem jest to, że ludność Japonii ustabilizuje się sama, ponieważ większość par chce mieć dwoje dzieci, a niektórzy troje, co generuje wystarczającą liczbę nowych obywateli, aby zastąpić tych, którzy są na końcu ich życia.

Warto też wspomnieć o tzw. karoshi, czyli „śmierci z przepracowania”. Raport z 2016 roku pokazuje, że ok. 20% Japończyków przepracowało ponad 80 nadgodzin w miesiącu.

I co dalej?

Patrząc na strukturę wiekową Kraju Kwitnącej Wiśni staje się ona społeczeństwem starszych ludzi. Skala jest tak duża, że śmiało można powiedzieć, iż takiej sytuacji nie doświadczył żaden inny kraj na świecie. I co dalej? Z jakimi konsekwencjami musi liczyć się starzejąca Japonia?

• Niedobór usług w zakresie pracy,
• niedobór usług w zakresie opieki medycznej,
• niedobór usług w zakresie opieki społecznej.

W szczególnie drastycznej sytuacji mogą znaleźć się obszary wielkich metropolii. W Tokio już zaczyna się mówić o „problemie 2025”.

Oczekuje się, że popyt na lekarzy, pielęgniarki i personel medyczny wzrośnie o około 30% , a popyt na pracowników opieki społecznej o 50% w 2025 roku.

W chwili obecnej Japonia nie zmaga się z kryzysem na miarę Armagedonu, ale rząd we współpracy z innymi instytucjami państwowymi i przedsiębiorstwami stara się opracować jakąś strategię zw. z problemem starzenia się społeczeństwa.

Firmy budowlane dostrzegają możliwości w zakresie zapewniania mieszkań dla starzejącej się ludności. Rząd nie określił jeszcze ilości mieszkań potrzebnych do zaspokojenia potrzeb osób starszych, między innymi dlatego, że obecna ich liczba w Japonii wynosi niewiele ponad 60,63 miliona, przekraczając całkowitą liczbę gospodarstw domowych.